Με αφορμή το κλείσιμο του Κτηματολογικού Γραφείου Καλαμαριάς και την πληθώρα προβλημάτων που εξακολουθούν να προκύπτουν από τη λειτουργία του, αλλά και την κήρυξη υπό κτηματογράφηση διαρκώς νέων περιοχών στην ελληνική επικράτεια, οφείλουμε να επισημάνουμε ένα μείζον πρόβλημα, που οι περισσότεροι θα κληθείτε κάποια στιγμή να αντιμετωπίσετε. Αυτό που διαπιστώνουμε από τον χειρισμό των υποθέσεων των εντολέων μας, είναι ότι πάρα πολλοί δεν έχετε τίτλους κυριότητας για τα ακίνητα που έχετε κληρονομήσει από τους γονείς σας ή τρίτα συγγενικά πρόσωπα.
Το γεγονός ότι κάποιος συγγενείς σας που απεβίωσε δεν είχε άλλους συγγενείς ή είχε κάνει διαθήκη και σας άφησε κληρονόμο, δεν συνεπάγεται ότι αποκτάτε αυτόματα κυριότητα στα κληρονομιαία ακίνητα, ή καλύτερα, ότι αυτή η πράξη ή παράλειψη του θανόντος αποτελεί τον τίτλο κυριότητάς σας. Ούτε το γεγονός ότι δηλώνετε αυτά τα ακίνητα που κληρονομήσατε στην Εφορία και το Ε9 σας σημαίνει αυτόματα ότι αποκτάται τίτλο.
Αυτό που δεν γνωρίζετε οι περισσότεροι είναι ότι μετά τον θάνατο του συγγενικού σας προσώπου, πρέπει είτε να προβείτε σε πράξη αποποίησης της κληρονομιάς (για περισσότερες πληροφορίες μεταβείτε εδώ) είτε να προβείτε σε δήλωση αποδοχής κληρονομιάς, η οποία θα μεταγραφεί στο αρμόδιο υποθηκοφυλακείο και κτηματολογικό γραφείο και αυτή η πράξη και μόνο αυτή θα αποτελεί τον προσωπικό σας τίτλο κυριότητας.
Αν και ο νόμος αναφέρει ότι η αποδοχή κληρονομιάς γίνεται σιωπηρά ή και με συμβολαιογραφικό έγγραφο, πρέπει να δοθεί προσοχή στο ότι για την αποδοχή ακινήτων απαιτείται συμβολαιογραφικό έγγραφο. Η αποδοχή όμως μπορεί να γίνει και με δήλωση στο γραμματέα του δικαστηρίου της κληρονομιάς, δηλαδή του τόπου κατοικίας ή διαμονής του κληρονομουμένου. Η αποδοχή κληρονομιάς, μπορεί να γίνει οποτεδήποτε μέσα στα χρόνια και ο καθένας κληρονόμος μπορεί να αποδεχθεί χωριστά από τους λοιπούς τυχόν συγκληρονόμους.
Ωστόσο, αν δεν γίνει αποδοχή και δεν μεταγραφεί αυτή στο οικείο υποθηκοφυλακείο, ή πλέον για τις περισσότερες περιοχές στο αρμόδιο κτηματολογικό γραφείο, δεν φαίνεται ότι είστε κύριος του εν λόγω ακινήτου. Συνεπώς, εάν η περιοχή σας κηρυχθεί υπό κτηματογράφηση, ή έχει ήδη κτηματογραφηθεί, το εν λόγω ακίνητο το οποίο θεωρητικά σας ανήκει, δεν θα μπορέσει να περαστεί στο όνομά σας. Αυτό από μόνο του, σημαίνει ότι δεν μπορείτε να μεταβιβάσετε την εν λόγω περιουσία σας αν δεν προβείτε στην δήλωση αποδοχής κληρονομιάς και δεν διορθώσετε τις αρχικές εγγραφές.
Πολλά προβλήματα έχουν προκύψει από αυτόν και μόνο τον λόγο, αφού αν τώρα κτηματογραφείται η περιοχή του ακινήτου σας, θα πρέπει μέχρι την ολοκλήρωση της κτηματογράφησης να προσκομίσετε τον τίτλο σας, όπερ σημαίνει ότι αν δεν έχετε, δεν θα περαστεί εν τέλει η εν λόγω ιδιοκτησία στο όνομά σας. Από εκεί και πέρα, τα προβλήματα λύνονται δύσκολα και απαιτείται η δαπάνη από μέρους σας και χρόνου αλλά και χρημάτων, αφού για την οποιαδήποτε διόρθωση κτηματολογικής εγγραφής πρέπει να γίνει δικαστήριο και η διαδικασία είτε μεν είναι πιο εύκολη αν η ιδιοκτησία σας έχει περαστεί υπέρ αγνώστου, γίνεται πιο δύσκολη και κοστοβόρα αν έχει περαστεί σε ονόματα τρίτων ιδιοκτητών ή του δημοσίου.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα προβλήματος που προέκυψε σε εντολέα μας λόγω έλλειψης μεταγεγραμμένης αποδοχής κληρονομιάς: Η εντολέας μας αν και αποβίωσε ο πατέρας της το 1998 δεν προέβη έως σήμερα σε αποδοχή κληρονομιάς. Έτσι, όταν κηρύχθηκε η περιοχή του ακινήτου υπό κτηματογράφηση, δεν προσκόμισε τίτλο για την ιδιοκτησία της. Σήμερα, 8 χρόνια μετά, προσπαθεί να διεκδικήσει το ακίνητό της από 8 οικοπεδούχους οι μισοί εκ των οποίων έχουν αποβιώσει και έχουν κληρονομηθεί από τους πλησιέστερους συγγενείς τους – τους οποίους και πρέπει να αναζητήσουμε, διότι σ΄αυτούς περάστηκε η ιδιοκτησία της λόγω μη προσκόμισης του τίτλου της. Το κόστος δε της αποδοχής κληρονομιάς, ήταν αμελητέο μπροστά στο κόστος της διαδικασίας την οποία καλείται βάσει νόμου να ακολουθήσει.
Ηθικό δίδαγμα: Μην αμελείτε να προβείτε σε δήλωση αποδοχής κληρονομιάς. Δεν ξέρετε πότε θα χρειαστεί να αποδείξετε την κυριότητά σας. Ακόμη δε περισσότερο, σήμερα, με το πλήθος των πιστοποιητικών και δικαιολογητικών που απαιτούνται για την σύνταξη της αποδοχής (σκεφτείτε ότι χρειάζεται και πιστοποιητικό ΕΝΦΙΑ), όσο χρονοτριβείτε, τόσο πιο δύσκολη και κοστοβόρα θα είναι η διαδικασία. Η προθεσμία για αποδοχή κληρονομιάς και υποβολή σχετικής δήλωσης της εφορία είναι εξάμηνη, όπερ σημαίνει ότι καθυστερημένη υποβολή δήλωση έχει πρόστιμο εκπρόθεσμης δήλωσης.
Δικαιολογητικά για αποδοχή κληρονομίας: 1) Ληξιαρχική πράξη θανάτου (εις διπλούν). 2) Πιστοποιητικό πλησιεστέρων συγγενών (εις διπλούν) από τον Δήμο στον οποίο ήταν εγγεγραμμένος ο αποβιώσας ή από ΚΕΠ. 3) Πιστοποιητικό από το Πρωτοδικείο του τόπου καταγωγής ή κατοικίας ή θανάτου του αποβιώσαντος α) ότι δεν δημοσιεύθηκε διαθήκη αυτού (εις διπλούν) ή, β) εάν υπάρχει διαθήκη, πιστοποιητικό ότι δεν δημοσιεύθηκε άλλη διαθήκη (εις διπλούν) και αντίγραφο της διαθήκης. 4) Πρόσφατο τοπογραφικό διάγραμμα που να περιέχει τις δηλώσεις του Ν.651/77 και του Ν.1337/83, εφόσον κληρονομείται οικόπεδο ή αγροτεμάχιο για το οποίο δεν υπάρχουν τίτλοι κτήσης (συμβόλαια). 5) Αν μεταβιβάζεται ακίνητο που εντάχθηκε στο σχέδιο μετά το 1983 απαιτείται βεβαίωση από τον Δήμο του ακινήτου ότι έχει υποβληθεί δήλωση ιδιοκτησίας και αν έχει κυρωθεί η πράξη εφαρμογής απαιτείται και βεβαίωση ότι έχουν εξοφληθεί οι εισφορές σε χρήμα. 6) α) Βεβαίωση Κτηματολογίου για τις περιοχές όπου το Κτηματολόγιο δεν έχει κλείσει ή β) Κτηματολογικό ή κτηματογραφικό απόσπασμα για τις περιοχές όπου το Κτηματολόγιο έχει κλείσει. 7) Συμβόλαια των ακινήτων που άφησε ο αποβιώσας (τίτλοι κτήσης) και πιστοποιητικά μεταγραφής. 8) Πλήρη στοιχεία ταυτότητας, επάγγελμα, διεύθυνση, ΑΦΜ και Δ.Ο.Υ εισοδήματος των κληρονόμων. 9) Υπεύθυνη δήλωση ότι το ακίνητο που μεταβιβάζεται είχε εισόδημα που δηλώθηκε εμπρόθεσμα ή δεν είχε καθόλου εισόδημα κατά την τελευταία πενταετία και 10) πιστοποιητικό ΕΝΦΙΑ.