Η κατοχύρωση / καταχώρηση εμπορικού σήματος παρέχει στον δικαιούχο του το δικαίωμα της αποκλειστικής χρήσης του και τη δυνατότητα να διακρίνει και να διαφοροποιεί τα προϊόντα και τις υπηρεσίες της επιχείρησής του από άλλες. Είναι μία διαδικασία, η οποία μόνο όφελος μπορεί να αποκομίσει ο δικαιούχος της, είτε πρόκειται για εταιρία που παράγει προϊόντα, είτε για ατομική επιχείρηση που παρέχει υπηρεσίες. Τα οφέλη είναι πολλαπλά· το προϊόν/υπηρεσία καταρχάς εφοδιάζεται με ένα χαρακτηριστικό που το διακρίνει από όλα τα υπόλοιπα του ίδιου είδους, διεγείροντας το ενδιαφέρον του καταναλωτικού κοινού. Περαιτέρω, παγιώνεται το πελατολόγιο, καθώς διευκολύνονται οι καταναλωτές στην αναζήτηση των προϊόντων-υπηρεσιών των οποίων η ποιότητα τους ικανοποιεί, αλλά και διευρύνεται, για τον λόγο ότι το διακριτικό γνώρισμα αποτελεί μέσο διαφήμισης του προϊόντος ή της υπηρεσίας. Είναι, στην πραγματικότητα, πιο εύκολο ο καταναλωτής να επιλέξει ένα προϊόν που το διακρίνει κάποιου είδους πρωτοτυπία, γιατί το απομνημονεύει πιο εύκολα (πχ έξυπνο όνομα προϊόντος ή επωνυμία επιχείρησης, ιδιαίτερη γραμματοσειρά αποτύπωσης, περίτεχνη συσκευασία).
Από την άλλη, θα υποστήριζε κανείς ότι στην σύγχρονη αγορά και τον στίβο του ελεύθερου ανταγωνισμού όλα τα προϊόντα και οι υπηρεσίες έχουν κάτι χαρακτηριστικό και ιδιαίτερο. Επομένως, ποια είναι η αξία της νομικής καταχώρισης και κατοχύρωσης του σήματος; Για να απαντηθεί αυτό το ερώτημα αρκεί να επισημανθεί ότι στόχος των νομοθετικών προβλέψεων (ν. 4072/2012) είναι να προστατεύονται οι δικαιούχοι και να λειτουργεί η αγορά με τρόπο που να μην ασκείται αθέμιτος ανταγωνισμός, αλλά και να μην παραπλανάται το κοινό. Ο σκοπός αυτός επιτυγχάνεται μέσω ενός πλέγματος αστικών και ποινικών κυρώσεων που λειτουργούν αφενός αποτρεπτικά για εκείνον που χωρίς άδεια εκμεταλλεύεται το κατοχυρωμένο σήμα και τη φήμη των ανταγωνιστών του και προσπαθεί με αυτόν τον τρόπο να κερδίσει αθέμιτα πελατεία, αφετέρου κατασταλτικά προς όφελος του δικαιούχου, υπέρ του οποίου επιδικάζεται αποζημίωση. Εξάλλου, ως ένα ακόμη περιουσιακό δικαίωμα, το δικαίωμα στο σήμα μπορεί να μεταβιβαστεί ή να παραχωρηθεί με άδεια, έναντι οικονομικού ανταλλάγματος, αυξάνοντας με αυτόν τον τρόπο και την αξία της επιχείρησης ή εταιρίας στο σύνολό της σε περίπτωση μεταβίβασής της.
Η διαδικασία μπορεί να είναι απλή, πρέπει ωστόσο να γίνει με υπευθυνότητα και πολλή προσοχή. Συνοπτικά αναφέρουμε τις βασικές πληροφορίες που χρειάζεται κανείς να γνωρίζει σχετικά με τον τρόπο κατοχύρωσης σε εθνικό επίπεδο, τις προϋποθέσεις, αλλά και κάποια σημεία προσοχής. Οι προβλέψεις για την προστασία σε Ενωσιακό και Διεθνές επίπεδο θα ακολουθήσουν σε επόμενο άρθρο:
Τι μπορεί να αποτελέσει σήμα;
Σήμα μπορεί να αποτελέσει κάθε σημείο επιδεκτικό γραφικής παράστασης ικανό να διακρίνει τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες μιας επιχείρησης από εκείνα άλλων επιχειρήσεων. Μπορούν να αποτελέσουν σήμα ιδίως λέξεις, ονόματα, επωνυμίες, ψευδώνυμα, απεικονίσεις, σχέδια, γράμματα, αριθμοί, χρώματα, ήχοι, συμπεριλαμβανομένων των μουσικών φράσεων, το σχήμα του προϊόντος ή της συσκευασίας του και τα διαφημιστικά συνθήματα (slogans).
Πότε προστατεύεται ένα σήμα;
Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για να γίνει δεκτό ένα σήμα από την Υπηρεσία Σημάτων;
Στόχος της καταχώρισης είναι από την μία πλευρά να προστατευθεί ο δικαιούχος από κακόβουλες συμπεριφορές ανταγωνιστών του, αλλά ταυτόχρονα να μην δημιουργείται πρόβλημα στην αγορά. Για τους λόγους αυτούς, το σήμα σας θα πρέπει να έχει ιδιαίτερο χαρακτήρα και να μην αποτελείται μόνο από μία γενική ονομασία που υποδηλώνει το είδος, την ποιότητα, την γεωγραφική του προέλευση κ.τ.λ. ή σχήμα που είναι το σύνηθες για τα προϊόντα του ίδιου είδους. Επίσης, δεν μπορείτε να κατοχυρώσετε ως σήμα ονόματα κρατών, σύμβολα θρησκειών, εμβλήματα, θυρεούς κ.ά., αλλά και σήματα που μπορεί να παραπλανήσουν το κοινό ως προς την φύση, την ποιότητα ή την γεωγραφική προέλευση του προϊόντος.
Μπορείτε να κατοχυρώσετε σήμα που έχει κοινά γνωρίσματα με άλλο προγενέστερο;
Απαγορεύεται η ταύτιση του σήματος προς καταχώριση με άλλο προγενέστερο. Αν υπάρχει σοβαρή ομοιότητα, το σήμα δεν θα γίνει δεκτό μόνο στην περίπτωση που το προϊόν ή υπηρεσία για τα οποία γίνεται η καταχώριση ομοιάζουν ή ταυτίζονται με τα αντίστοιχα προϊόντα ή υπηρεσίες για τα οποία έχει καταχωρισθεί το προγενέστερο σήμα, και υπό την προϋπόθεση ότι μπορεί να προκληθεί σύγχυση στους καταναλωτές. Πρόβλημα δεν δημιουργείται αν ο δικαιούχος του προγενέστερα κατοχυρωμένου σήματος παράσχει σχετική συναίνεση εγγράφως.
Ποια είναι η διαδικασία καταχώρισης του σήματός σας;
Tα σήματα ταξινομούνται ανά κατηγορίες προϊόντων και υπηρεσιών («κλάσεις»). Απαραίτητος για την εξοικονόμιση χρόνου και χρημάτων είναι ο νομικός προέλεγχος, προκειμένου να εξετασθεί αν το σήμα που επιθυμείτε να καταχωρίσετε στις κλάσεις που σας ενδιαφέρουν είναι διαθέσιμο, καθώς και να αξιολογηθεί κατά περίπτωση αν θα δημιουργηθεί πρόβλημα λόγω άλλου σήματος με το οποίο έχει σοβαρές ομοιότητες. Η ειδικότερη διαδικασία που ακολουθείται κατόπιν αυτών είναι η εξής:
- Κατατίθεται δήλωση στη Διεύθυνση Εμπορικής και Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (Υπηρεσία Σημάτων) του Υπουργείου Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας.
- Η δήλωση λαμβάνει αριθμό, ημερομηνία και ώρα κατάθεσης και καταχωρίζεται στο Μητρώο Σημάτων. Για κάθε δήλωση δημιουργείται μία καρτέλα, η οποία περιλαμβάνει τα βασικά στοιχεία του αιτούντος, καθώς και στοιχεία σχετικά με την πορεία της αίτησης.
- Στη συνέχεια η Υπηρεσία Σημάτων και ο αρμόδιος εξεταστής εξετάζει εάν πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις αποδοχής της εν λόγω δήλωσης κατοχύρωσης εμπορικού σήματος.
- Εάν πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις, τότε η δήλωση γίνεται δεκτή και δημοσιεύεται η σχετική απόφαση στο δικτυακό τόπο της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου (ΓΓΕ) μέσα σε προθεσμία ενός μηνός από την ημερομηνία κατάθεσης. Επίσης, η απόφαση κοινοποιείται και στον καταθέτη-δικαιούχο και καταχωρίζεται στο Μητρώο Σημάτων.
- Εάν εγερθούν αντιρρήσεις από την Υπηρεσία Σημάτων, ο καταθέτης καλείται εντός προθεσμίας ενός (1) μηνός να καταθέσει παρατηρήσεις, διαφορετικά κρίνεται απαράδεκτη η αίτηση.
Σε κάθε περίπτωση ο νόμος προβλέπει την δυνατότητα νομικής προστασίας των προσώπων που έχουν θιγεί από κάθε απόφαση –θετική ή αρνητική- της Υπηρεσίας Σημάτων. Οι σχετικές ενστάσεις εξετάζονται από την Διοικητική Επιτροπή Σημάτων.
Τι χρονική διάρκεια έχει η προστασία του κατοχυρωμένου σήματος;
Η προστασία του σήματος διαρκεί για χρονικό διάστημα 10 ετών, με έναρξη την επομένη της ημερομηνίας καταχώρισης. Υπάρχει δυνατότητα ανανεώσεων ανά δεκαετία, με την καταβολή του αντίστοιχου τέλους, υπό την προϋπόθεση ότι θα γίνει έως και ένα εξάμηνο μετά την λήξη του ανωτέρω χρονικού διαστήματος.
Πώς προστατεύεστε σε περίπτωση που κάποιος χρησιμοποιεί το σήμα που έχετε καταχωρίσει;
- Πρώτη ενέργεια του δικαιούχου πρέπει να είναι η απαγόρευση χρήσης του σήματός του από τον ανταγωνιστή που το χρησιμοποιεί χωρίς σχετικό δικαίωμα, καθώς μετά την πάροδο 5ετίας «ανοχής» χρήσης χάνεται το εν λόγω δικαίωμα.
- Περαιτέρω, ο νόμος προβλέπει την δυνατότητα δικαστικής προστασίας, και συγκεκριμένα το Δικαστήριο μπορεί να απαγορεύσει την κυκλοφορία προϊόντων που εκμεταλλεύονται το σήμα άλλου ή την καταστροφή τους, αλλά και να διατάξει την καταβολή αποζημίωσης, χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης και χρηματικής ποινής υπέρ του δικαιούχου.
- Ακόμη, απειλείται προσωπική κράτηση του ανωτέρω προσώπου και άσκηση ποινικής δίωξης αν υποβληθεί έγκληση από τον δικαιούχο.
Το δικηγορικό μας γραφείο, διεκπεραιώνει άμεσα, γρήγορα και οικονομικά υποθέσεις κατοχύρωσης σήματος, ενώ έχει φέρει εις πέρας με μεγάλη επιτυχία υποθέσεις παραβίασης σημάτων και αθέμιτου ανταγωνισμού. Για τυχόν απορίες σας με τα ανωτέρω ή εάν τυχόν αντιμετωπίζετε προβλήματα από τη χρήση του σήματός από τρίτους, μη διστάσετε να απευθυνθείτε στο γραφείο μας.