Σύμφωνα με το άρθρο 1710 του ΑΚ., όταν έχει επέλθει ο θάνατος ενός προσώπου, το σύνολο της περιουσίας αυτού (κληρονομία), περιέρχεται α) είτε από το νόμο, β) είτε από την ύπαρξη διαθήκης, σε ένα ή περισσότερα πρόσωπα. Μάλιστα η παρ. 2 του ως άνω άρθρου αναφέρει πως, όταν δεν υπάρχει διαθήκη ή όταν η διαδοχή από διαθήκη ματαιωθεί ολικά ή μερικά, η κληρονομική διαδοχή, δηλαδή η περιέλευση της υπάρχουσας κατά το θάνατο του προσώπου περιουσία του, επέρχεται εκ του νόμου. Επίσης ως κληρονομικό δικαίωμα, νοείται το δικαίωμα του κληρονόμου στην κληρονομία ως σύνολο, δηλαδή σ’ αυτόν περιέρχονται τόσο οι υποχρεώσεις που είχε ο κληρονομούμενος, όσο και τα δικαιώματά του.
- Είναι δεσμευτική η αποδοχή της κληρονομιάς του κληρονομουμένου για τον κληρονόμο αυτού ;
Όχι. Είναι σαφές πως, το αν θα αποδεχθεί ή αν θα αποποιηθεί ο κληρονόμος την κληρονομία που του έχει επαχθεί κατά τον χρόνο επέλευσης του θανάτου του κληρονομουμένου προσώπου (1711 εδ. γ΄ ΑΚ.), ανήκει αποκλειστικά και μόνον στην διακριτική του ευχέρεια.
- Τι περιλαμβάνει η αποδοχή της κληρονομίας από τον κληρονόμο ;
Όταν ο κληρονόμος αποφασίσει να αποδεχθεί την κληρονομία του κληρονομουμένου προσώπου, δεν αποδέχεται μόνο το ενεργητικό αυτής, αλλά και το παθητικό της. Το ενεργητικό αφενός αποτελείται τόσο από την ύπαρξη ακινήτων που υπάρχουν στην κληρονομία (λ.χ κατοικία, αγρός κλπ.) όσο και από τραπεζικές καταθέσεις (χρήματα). Ωστόσο δεν εξαντλείται μόνον στα ως άνω μόνο, καθώς δύναται ο κληρονομουμένος να κατείχε και διάφορα οχήματα κλπ. Το δε παθητικό από την άλλη πλευρά, περιλαμβάνει μόνον την ύπαρξη χρεών της περιουσίας που υφίστατο ο κληρονομούμενος.
Σημειωτέον, ότι εάν το ισοζύγιο μεταξύ ενεργητικού και παθητικού ρέπει προς την πλευρά του παθητικού, ο κληρονόμος θα ήταν δόκιμο να αποποιηθεί την εν λόγω κληρονομία.
- Ποια είναι η νόμιμη προθεσμία εντός της οποίας δύναται ο κληρονόμος να αποποιηθεί την κληρονομία ;
Σύμφωνα με το άρθρο 1847 του ΑΚ., ο κληρονόμος έχει την δυνατότητα να αποποιηθεί την κληρονομία, εντός του χρονικού διαστήματος των τεσσάρων (4) μηνών. Η εν λόγω δε προθεσμία εκκινεί, απ’ την στιγμή που ο κληρονόμος λάβει γνώση της επαγωγής και του λόγου αυτής. Ωστόσο εάν υπάρχει διαθήκη του κληρονομουμένου προσώπου, η ως άνω προθεσμία αρχίζει από την δημοσίευση της κείμενης διαθήκης.
Εξαίρεση συνιστά η παρ. 2 του άρθρου 1847 του ΑΚ., με βάση την οποία η προθεσμία για την αποποίηση της κληρονομίας είναι ενός (1) έτους και μόνον όταν συντρέχει μία εκ των δύο κάτωθι περιπτώσεων: είτε α) ο κληρονομούμενος να είχε την τελευταία του κατοικία στο εξωτερικό, είτε β) ο κληρονόμος να έλαβε γνώση της επαγωγής ως προς την κληρονομία κατά τον χρόνο διαμονής του στο εξωτερικό.
- Πως μπορεί να πραγματοποιηθεί η αποδοχή της κληρονομίας από τον κληρονόμο ;
Η αποδοχή της κληρονομίας είναι δυνατόν να λάβει χώρα με δύο (2) τρόπους. Πρώτον, με ρητή αποδοχή αυτής, δηλαδή όταν ο κληρονόμος επρόκειτο να αποκτήσει κυριότητα επί ακινήτου και κρίνεται σκόπιμη και η μετέπειτα μεταγραφή στο αρμόδιο Κτηματολογικό Γραφείο. Δεύτερον, με σιωπηρή αποδοχή, η οποία επέρχεται όταν περάσει άπρακτη ή εκπνεύσει η νόμιμη προθεσμία των τεσσάρων (4) μηνών, εντός της οποίας όφειλε να προβεί στην αποποίηση της κληρονομίας ο κληρονόμος και δεν το έπραξε (Για την προθεσμία εκκίνησης του τετραμήνου, δες ανωτέρω).
- Ποια είναι τα πρόσωπα που καλούνται ως κληρονόμοι ;
Αρχικά, θα πρέπει να διασαφηνιστεί εάν έχει συνταχθεί διαθήκη του κληρονομουμένου προσώπου ή όχι. Εάν λοιπόν έχει συνταχθεί και κατόπιν δημοσιευτεί υπό την νόμιμη οδό η τυχόν ύπαρξη διαθήκης, εκεί ο κληρονομούμενος δύναται να ορίσει ποια πρόσωπα θα αποτελούν τους κληρονόμους του. Ωστόσο, στην περίπτωση όπου δεν υπάρχει καμία διαθήκη, τότε έχουν εφαρμογή οι διατάξεις των άρθρων 1813 επ. ΑΚ., επί τη βάσει των οποίων καθορίζονται ως κληρονόμοι, οι συγγενείς του αποθανόντος προσώπου ανάλογα με την τάξη που τους περικλείει.
- Πώς γίνεται η αποδοχή κληρονομιάς;
Πρόσφατα, δημοσιεύθηκε και έλαβε Φ.Ε.Κ. ο νέος υπ’ αριθ. 5095/2024 Νόμος, ο οποίος τέθηκε σε άμεση ισχύ από την δημοσίευσή του (15/3/2024, πλην μερικών εξαιρέσεων), με κύριο στόχο, την ενίσχυση της δικηγορικής ύλης.
Εντός των ως άνω νομοθετικών αλλαγών, ενσωματώνονται και διάφορες τροποποιήσεις ως προς τον τρόπο που δύναται ο κληρονόμος να προβεί στην αποδοχή της κληρονομίας του.
Συγκεκριμένα, με βάση το νέο άρθρο 812 του ΚΠολΔ, κρίνεται πλέον ως σκόπιμη η παράσταση μετά πληρεξουσίου δικηγόρου ενώπιον της γραμματείας του δικαστηρίου της κληρονομίας, κατά την χρονική στιγμή που προτίθεται να υποβάλει δήλωση αποδοχής αυτής ο νόμιμος κληρονόμος.
Πρακτικά λοιπόν, αφού υποβληθεί δήλωση αποδοχής κληρονομίας ενώπιον του αρμόδιου δικαστηρίου από τον δικηγόρο, αυτή μπορεί να υποβληθεί προς καταχώριση στο αρμόδιο Κτηματολόγιο κατά το άρθρο 1195 και το άρθρο 1197 ΑΚ, συνοδευόμενη από ένα έγγραφο (“πράξη”) στην οποία θα περιγράφεται το Κληρονομιαίο Ακίνητο, πράξη που μπορεί να συντάσσεται από δικηγόρο και να συνοδεύεται από τα αναγκαία δικαιολογητικά (π.χ., δήλωση φόρου κληρονομίας).
- Ποια είναι τα δικαιολογητικά που χρειάζονται για την αποδοχή κληρονομιάς;
Τα δικαιολογητικά που απαιτούνται κατά κανόνα για την προετοιμασία της αποδοχής κληρονομιάς και της υποβολής της δήλωσης φόρου κληρονομιάς είναι συνήθως τα εξής:
-Ληξιαρχική πράξη θανάτου
– Αντίγραφο διαθήκης αν υπάρχει
– Πιστοποιητικό εγγυτέρων συγγενών ή κληρονομητήριο* εάν υπάρχει ή αποποιήσεις πλησιέστερων και πιστοποιητικά οικογενειακής κατάστασης κληρονόμων της τάξης που ακολουθεί
– Πιστοποιητικό περί μη δημοσίευσης διαθήκης από το αρμόδιο Ειρηνοδικείο ή πρακτικό δημοσίευσης διαθήκης με αντίγραφο αυτής και πιστοποιητικό περί μη δημοσίευσης άλλης διαθήκης από το Ειρηνοδικείο
– τίτλοι ακινήτων και λοιπής κινητής περιουσίας που κατέλειπε ο θανών
– Ε9 θανόντος και πιστοποιητικό ΕΝΦΙΑ των πέντε τελευταίων ετών για τα ακίνητα που κληρονομεί.
- Έχει προθεσμία η αποδοχή κληρονομιάς;
Παρόλο που δεν υπάρχει προθεσμία για την σύνταξη και μεταγραφή της πράξης αποδοχής κληρονομιάς, ο νόμος ορίζει προθεσμία εννέα μηνών από τον θάνατο αν ο κληρονομούμενος πέθανε στην Ελλάδα, ή ένα χρόνο αν ο κληρονομούμενος πέθανε στο εξωτερικό ή οι κληρονόμοι του διέμεναν κατά τον χρόνο θανάτου στο εξωτερικό, για την υποβολή δήλωση φόρου κληρονομιάς.
κληρονομιάςΓια περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα ζητήματα που ανακύπτουν ως προς την αποδοχή ή την αποποίηση της κληρονομίας, απευθυνθείτε στο Δικηγορικό μας γραφείο, προκειμένου να αναλάβουμε την εκπροσώπησή σας και να σας απαλλάξουμε από το άγχος και την ευθύνη συλλογής και προετοιμασίας των απαραίτητων νομικών εγγράφων.